Περί ηρώων Ιστορία-

Θέλει σπουδή η αξιοποίηση της ιστορίας για την τουριστική προβολή ενός τόπου. Δεν είναι μόνο η συρραφή εικόνων και στερεοτύπων, πάνω σε έναν ποιητικό λόγο. Θέλει διάβασμα, επιμονή και παιδεία. Θέλει και αισθητική. Θέλει να ταυτιστείς με τη διανόηση των ηρώων που “πουλάς”, με την επιστήμη του καιρού τους, με την αποδεδειγμένη αλήθεια. Κυρίως, με την ηθική.

Αφορμή η καινούργια ταινία του ΕΟΤ, που με άφησε αδιάφορο, και τα σχόλια του κόσμου στα Social Media. Έχω δουλέψει για το Ελληνικό Δημόσιο και καταλαβαίνω πια ότι δυσκολεύεται με την πρωτοπορία. Προτιμά τη σιγουριά της μετριότητας. Ας είναι. Αυτό μας έλαχε, με αυτό θα πορευτούμε.

Την είδα την ταινία, σαν τουρίστας. Τι μου πουλάει; Τι με καλεί να κάνω;

Ξεκίνησα από το αξίωμα ότι με ενδιαφέρει η Αρχαία Ελλάδα -όλους τους ξένους ΠΡΕΠΕΙ να τους ενδιαφέρει. Κατέληξα στο πιο απλό: Να μπω στο visitgreece.gr και να διαβάσω για αυτό το μέρος που θα πάω -δήθεν- διακοπές.

Διάλεξα την Αλεξανδρούπολη. (visitgreece.gr/en/mainland/alexandroupolis)

Ξενέρωσα. Ενοχλήθηκα. Ντράπηκα. Απογοητεύτηκα.

Σιχάθηκα τα ψέμματα που μου αράδιασαν. Θύμωσα με την αδιαφορία τους απέναντι στην Ιστορία, προκειμένου να εξυπηρετηθουν οι σκωροφαγωμένες πολιτικές που δεν μπορούν να σταθούν από μόνες τους.

Στεναχωρέθηκα γιατί ο συντάκτης που πληρώθηκε να γράψει το κείμενο, είτε δεν κόπιασε να μάθει για τον τόπο, είτε γλοιωδώς εξετέλεσε τις εντολές του προϊσταμένου του, γράφοντας ένα ανακριβές κείμενο, σε μέτρια αγγλικά.

Λάθη, Λάθη, Ψέμματα.

Διάβασα λοιπόν, μεταξύ άλλων ότι “To 1855 η πόλη προσαρτήθηκε στη Βουλγαρία και κτίσθηκαν πολλά νεοκλασικά κτήρια”. Εδώ έχουμε δυο ανακρίβειες στην ίδια φράση: Ο συντάκτης του άρθρου προτιμά να αποσιωπήσει το γεγονός ότι η περιοχή ήταν τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέχρι το 1913. Το μόνο γεγονός του 1855, που έχει σχέση με τη Βουλγαρία και τη Θράκη, ήταν η προσάρτηση της Ανατολικής Ρωμυλίας σε αυτή. Στενάχωρη ιστορία, απ' όσο μαθαίνω.

Σε συνδυασμό, δε, με την πληροφορία που παρατίθεται νωρίτερα, δηλαδή ότι “Στα μέσα του 19ου αι, ψαράδες από τη Μαρώνεια και τη Μάκρη έφτιαξαν ένα μικρό χωριό με το όνομα Dede-Agats (sic)”, ο αδαής αναγνώστης συμπεραίνει ότι πιθανόν αυτοί οι ψαράδες να μιλούσαν βουλγάρικα, ενώ οι ψαράδες από τη Σαμοθράκη δεν είχαν ιδέα για αυτό το χωριό, που γραφόταν Dedeağaç, Δεδέαγατς ή -ευρωπαϊστί- Dedeagatch ή Dedeagach ή ακόμα και Dede-Agac, ουδέποτε όμως Dede agats.

Η απουσία οποιουδήποτε υπαινιγμού ότι η πόλη ιδρύθηκε από τους Οθωμανούς παραλείπεται και στη θέση της παίρνουμε την αόριστη πληροφορία ότι οι (τώρα πια Ευρωπαίοι φίλοι μας) Βούλγαροι έκαναν πολύ καλή δουλειά. Η συλλογική μνήμη, αλλά και ιστορικές αναφορές μιλούν για τους Βούλγαρους με χειρότερα λόγια απ΄ότι για τους Οθωμανούς.

Όσο για τα εν λόγω “νεοκλασικά” κτήρια, ήταν όμορφα εκλεκτικιστικά -και όχι νεοκλασικά- κτήρια, όπως αυτά της Θεσσαλονίκης, ή της Κωνσταντινούπολης, κατά το πνεύμα της εποχής, που ήθελε την Ανατολή να προσεγγίζει αισθητικά τη Δύση.

Αν και δεν ζούσα τότε, βάζω το χέρι μου στη φωτιά, ότι κανένας δεν θα έχτιζε ένα δαπανηρό κτήριο σε ένα ψαροχώρι. Μάλλον θα προτιμούσε να περιμένει την άφιξη του πρώτου τρένου και την κατασκευή του λιμανιού, έργα που έγιναν είκοσι χρόνια αργότερα και σηματοδότησαν τη μετάλλαξη του μικρού χωριού σε πόλη.

Παρακάτω, διάβασα άλλη μια φράση, που ξεπερνά κάθε όριο: “Η πόλη τελικά απελευθερώθηκε από τους Βούλγαρους το 1920 και της δόθηκε το όνομα “Αλεξανδρούπολη” προς τιμή του Μ. Αλεξάνδρου, ο οποίος κάποτε διέσχισε την περιοχή, οδηγώντας ελληνικά στρατεύματα στην Αδριανούπολη”

Στην περίπτωση που ο αναγνώστης στερείται -όπως και ο συντάκτης του κειμένου- ιστορικής παιδείας, οδηγείται στο συμπάρασμα ότι η πόλη είναι εντός βουλγαρικών συνόρων τα τελευταία 94 χρόνια.

Εφόσον ο ΕΟΤ και το Ελληνικό Υπουργείο Τουρισμού αναγνωρίζει σήμερα τη μεγαλοθυμία των Βουλγάρων να δώσουν στην πόλη το όνομα του μακεδόνα Μ.Αλέξανδρου, τότε ο επισκέπτης αντιλαμβάνεται ότι -σε αντίθεση με την περίπτωση της ΠΓΔΜ- η Ελλάδα δεν έχει κανένα κόμπλεξ με αυτό το θέμα.

Υπάρχει και μια άλλη χοντράδα στην ίδια πρόταση, που δεν πέρασε απαρατήρητη: Η Αλεξανδρούπολη άλλαξε όνομα προς τιμήν του “απελευθερωτή” της, Βασιλιά Αλέξανδρου (εκείνου, που τον δάγκωσε πίθηκος) και όχι προς δόξα του Μ Αλέξανδρου. Γι' αυτό και η παραλιακή οδός ονομάζεται Β.Αλεξάνδρου και όχι Μ.Αλεξάνδρου. Η περιττή πληροφορία για τα ελληνικά στρατεύματα του Μ.Αλεξάνδρου προς την Αδριανούπολη, απλά με μπερδεύει καθότι στερείται τεκμηρίωσης.

Όχι ότι τα υπόλοιπα είναι τεκμηριωμένα.

Λίγο πριν το τέλος, για το “αντίο”, ο συντάκτης φροντίζει να μου θυμίσει την εμμονή του με τη Βουλγαρία γράφοντας ότι “Η σύγχρονη πόλη της Αλεξανδρούπολης είναι η πρώτη πόλη που συναντά κανείς διασχίζοντας τα Τουρκικά και Βουλγαρικά σύνορα”. Σε αυτή τη φράση δεν υπάρχει καμιά παράλειψη, εκτός από την Ορεστιάδα, το Διδυμότειχο και το Σουφλί. Αλλά δε βαριέσαι... το μεροκάματο να βγαίνει...

Αναρωτιέμαι όμως, τι θα γίνει αν ένας μαθητής -το παιδί σου, ας πούμε- πάει στο δάσκαλό του μια έκθεση με τις παραπάνω ανακρίβειες και την επίσημη σελίδα του ΕΟΤ ως βιβλιογραφία. Θα το πάρει το “Άριστα δέκα”;

DEDEAGAC 2014

Πάς καλά;

Τι τρέχει μ' εσένα; 

Ζεις σε μια πόλη που φτιάχτηκε για να είναι όμορφη και κάνεις σαν να βρέθηκες στην κόλαση.

Όχι, δεν είναι δυσμενής μετάθεση: είναι μια ευκαιρία να αποδείξεις ότι η ζωή εδώ -τέρμα Θεού- είναι πιο εύκολη. 

Πιο ανθρώπινη.

Εντάξει, έχει κρύο το χειμώνα και ο Νοτιάς περονιάζει τα κόκκαλα μέχρι το μεδούλι. Όμως το καλοκαίρι είναι τόσο κοντά. Σήκω ρε από τον καναπέ!

Βγες!

Ναι, είναι όλοι τους βαρετοί. Τους ξέρεις από το σχολείο (τότε που σε τάραζαν στην καρπαζιά) και ό,τι είχες να πεις, τους το είπες προ πολλού. Δεν σε πιστεύω! 50.000 ψυχές σε περιτριγυρίζουν. Κάνε την αλλαγή και εντυπωσίασέ τους! Διάλεξε νέα ενδιαφέροντα. Κάνε την αρχή σε κάτι και άνοιξέ τους τα μάτια!

Οι μισοί είναι συγγενείς σου. Οι άλλοι είναι “ξένοι”, “φαντάροι”, “φοιτητές”, “μπάτσοι”, “κατσίβελοι”... Όλοι εδώ, στο ίδιο τηγάνι. Ευτυχώς, όλοι χωρούν και δεν υπάρχει λόγος να συγκρινόμαστε ποιός θα είναι στον πάτο. Ποικιλία στην κουβέντα να υπάρχει...

Λες “δεν θα κάτσω πολύ, θα φύγω”. Τρίχες! Λες κι εκεί που θα πας (όταν και αν πας), θα κάτσεις για πάντα. Κάνε τις μέρες σου όμορφες. Όσες έμειναν... Βάλε λουλούδια στον τενεκέ κι ας μαραθούν όταν (και άν) θα φύγεις!

Ξεκούνα! Τάραξε τα νερά. Γέμισε τις ώρες σου με τα ταλέντα σου! Παράτα τη μουρμούρα. Απενοχοποιήσου και τραγούδα, χόρεψε, ζωγράφισε, παίξε. Γέλα! Υπάρχουν κι άλλοι που περιμένουν από σενα την αρχή.

Καβάλα το ποδήλατο και πάρε δρόμο. Χωρίς προορισμό. Γίνε για λίγο τουρίστας. Επιτέλους, το αξιοθέατο ΔΕΝ είναι ο φάρος! Είναι η προσπάθεια κάποιου που έβαλε λίγο μεράκι στην αυλή του. Είναι τα χρώματα στις ανθισμένες γλάστρες, τα πιτσιρίκια στα παρκάκια, τα συνθήματα στους τοίχους του λιμανιού. Είναι τα ρημάδια στα χωριά, είναι η αρχιτεκτονική που πέρασε, είναι η ιστορία στα ονόματα των δρόμων, οι αντανακλάσεις των φαναριών στα νερά του λιμανιού. 

Τα αξιοθέατα είναι οι ξεχωριστοί άνθρωποι που ζουν κοντά σου.

 Δες την πόλη σου με άλλα μάτια.

Η πόλη κρατά ακόμα λίγη ομορφιά κι ας έχει περάσει τη θύελλα της οικοδομής. Ναι, σκουριάζουν τα σίδερα από την αλμύρα και θέλουν συνέχεια βάψιμο. Και; Τι κάθεσαι; Αφού σ' ακούω να γκρινιάζεις πως βαρέθηκες τα ίδια και τα ίδια... Ξύπνα το μεράκι σου!

Γίνε και πάλι αληθινός.

Κλείσε επιτέλους την τηλεόραση. Ξέχνα την πρωτεύουσα. Είναι βρώμικη, μολυσματική. Είναι ευτελής, γριά, μίζερη και ψεύτικη.

Είναι μακρυά.

Πολύ μακρυά.

Εδώ είναι η Αλεξανδρούπολη.